Ứng dụng chế phẩm sinh học trong canh tác Sầu Riêng bền vững (Lượt xem: 511)

Huyện Kế Sách là Thủ phủ trồng Sầu Riêng của tỉnh Sóc Trăng với 2.519ha, tập trung tại các xã Xuân Hòa, Ba Trinh và Trinh Phú. Tuy trái Sầu Riêng có giá trị kinh tế cao nhưng trồng loại cây này dễ bị ảnh hưởng bởi thời tiết, đất đai và dịch bệnh như: nứt thân xì mủ, thối rễ, cháy lá… Việc lạm dụng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật trong canh tác truyền thống không chỉ gây suy thoái đất, tồn dư hóa chất mà còn ảnh hưởng đến chất lượng trái và sức khỏe người tiêu dùng. Để khắc phục tình trạng trên, tăng sức cạnh tranh và bước vào thị trường các nước, nhiều biện pháp đã được nhà vườn thử nghiệm, nhưng hầu hết đều không không giải quyết được bài toán trên.

Tháng 3/2024, phòng Nông nghiệp huyện Kế Sách đã triển khai mô hình “Ứng dụng chế phẩm sinh học EB-Ko” trên 2.000 m² vườn Sầu Riêng 4 năm tuổi, giống Monthong của ông Huỳnh Thanh Lễ (bìa phải ảnh dưới) ở ấp 5B, xã Ba Trinh. Vườn có nền đất phù sa, không bị ngập mặn, tưới tiêu chủ động bằng nước sông, mương vườn, sau 9 tháng canh tác áp dụng chế phẩm EB-Ko đã kiểm soát được dịch bệnh, tăng sức đề kháng cho cây, cải thiện độ phì nhiêu của đất; số hoa, số nụ, số trái, năng suất, chất lượng thực thu đều có sự khác biệt tích cực so với phương thức canh tác truyền thống.

Theo ông Lễ, trước đây, nhiều nhà vườn trồng Sầu Riêng tại huyện Kế Sách chủ yếu dựa vào các loại thuốc hóa học để kiểm soát sâu bệnh. Ban đầu các loại thuốc này giúp cây trồng tạm thời giảm bệnh hại, nhưng chỉ sau một thời gian ngắn, bệnh lại tái phát, thậm chí có xu hướng kháng thuốc, khiến chi phí phòng trừ ngày càng tăng. Ngoài ra, việc lạm dụng hóa chất còn làm đất vườn bị chai cứng, cây Sầu Riêng kém phát triển, dễ bị ảnh hưởng bởi điều kiện môi trường bất lợi. Tuy nhiên, khi chuyển sang áp dụng chế phẩm sinh học EB-Ko, tình trạng trên đã có sự thay đổi rõ rệt. Cây Sầu Riêng phát triển bộ rễ mạnh hơn, hấp thu dinh dưỡng tốt hơn, từ đó sinh trưởng khỏe, lá dày và xanh mướt, ít bị tác động bởi sâu bệnh. Đặc biệt là ngăn chặn sự phát triển của bệnh xì mủ, thối rễ…, giúp cây phục hồi nhanh chóng, đến nay chưa ghi nhận dấu hiệu tái phát bệnh; cây khỏe mạnh, trái Sầu Riêng đạt kích thước đồng đều, vỏ xanh, gai nhím đẹp mắt, cơm vàng, thơm béo, dẻo, đáp ứng thị hiếu thị trường tốt hơn…

EB-Ko là công nghệ kỹ thuật sinh thái tuần hoàn tự nhiên áp dụng trong trồng trọt, nhằm giúp giải độc mặn cho đất, khắc phục tình trạng suy thoái đất do sử dụng hóa chất nông nghiệp, tăng khả năng miễn dịch thực vật, giúp cây tăng trưởng tốt hơn, tăng năng suất 15-30% (kết quả tại Hàn Quốc). Chế phẩm được sản xuất dưới dạng dung dịch, dễ sử dụng, có thể pha loãng để phun hoặc tưới cho cây trồng.  

Về quy trình xử lý chế phẩm EB-Ko trên cây Sầu Riêng, ông Lê Trọng Hiếu (ảnh trên) - Đại diện Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh, cho biết có tất cả 4 lần tưới:

Lần 1 (sau khi thu hoạch): Vệ sinh vườn, cắt tỉa cành, tán. Sau khi bón lót phân hữu cơ 2-3 ngày, tiến hành pha 1 lít EB-Ko với 500 lít nước, tưới 50 - 60 lít dung dịch/cây, tưới ướt đều quanh tán, chú ý làm ẩm đất trước và sau khi tưới chế phẩm;

Lần 2 (trước khi cây ra hoa): Liều lượng như lần 1, tiến hành phun ướt thân, lá, trái;

Lần 3 (sau khi cây đậu trái 30 ngày): Liều lượng và cách sử dụng như lần 2;

Lần 4 (sau khi đậu trái 60 ngày): Liều lượng và cách sử dụng như lần 3….;

Sau quá trình khảo nghiệm ban đầu cho thấy, việc áp dụng chế phẩm sinh học nói chung, chế phẩm EB-Ko nói riêng trong canh tác Sầu Riêng là hướng đi khả thi cần được tiếp tục nghiên cứu, khảo nghiệm, hoàn thiện quy trình ứng dụng để phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu địa phương, nhằm đạt hiệu quả tối ưu hơn nữa.

Qua kết quả bước đầu khảo nghiệm chế phẩm EB-Ko trên cây Sầu Riêng, ông Trần Văn Toàn (ảnh dưới) - Trưởng Trạm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật huyện Kế Sách, cho biết chế phẩm này không gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự sinh trưởng và phát triển của cây Sầu Riêng. Ngược lại, chế phẩm này còn giúp cây phát triển khỏe mạnh, tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng và đặc biệt là góp phần nâng cao tỷ lệ trái thương phẩm, giúp nhà vườn tối ưu năng suất và chất lượng sản phẩm.

Trước tình hình thời tiết diễn biến bất thường, khả năng cao gia tăng nguy cơ sâu bệnh, trong thời gian tới, Trưởng Trạm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật huyện Kế Sách khuyến cáo nhà vườn nên đẩy mạnh việc sử dụng các biện pháp canh tác bền vững, tăng cường sử dụng các loại phân bón hữu cơ, vi sinh các chế phẩm sinh học, giảm phụ thuộc vào hóa chất, giúp cây trồng tăng sức chống chịu, đặc biệt là đối với Sầu Riêng là cây trồng có giá trị kinh tế cao nhưng cũng rất nhạy cảm với điều kiện môi trường.  

Năm 2022, khi Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam ký kết Nghị định thư với Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã đánh dấu một bước tiến quan trọng cho ngành Sầu Riêng trong nước, chính thức đưa loại nông sản này vào thị trường tỷ dân theo con đường chính ngạch. Đây không chỉ là cơ hội vàng để nâng cao giá trị thương mại của Sầu Riêng mà còn tạo điều kiện để nông dân làm giàu ngay trên chính mảnh đất của mình. Tuy nhiên, những quy định về chứng nhận nguồn gốc xuất xứ cũng như các yêu cầu khắt khe về tiêu chuẩn chất lượng, quy trình sản xuất an toàn đã trở thành thách thức không nhỏ đối với nhiều nông hộ.

Việc áp dụng các biện pháp canh tác an toàn, sử dụng các chế phẩm sinh học và phân bón hữu cơ trong canh tác Sầu Riêng tại huyện Kế Sách, không chỉ giúp cải thiện chất lượng Sầu Riêng, tăng sức cạnh tranh mà còn góp phần bảo vệ đất đai, hệ sinh thái và sức khỏe con người. Hướng đi này là tiền đề quan trọng để trái Sầu Riêng Kế Sách “rộng cửa” hơn nữa trên con đường chinh phục thị trường các nước, phát triển bền vững ngành nông nghiệp địa phương./.

Ngọc Nương, Trọng Phước