SAY CÙNG ĐIỆU KHÈN Ở ĐỒNG ĐÁ ĐẦY HOA - Hàm Chương (Lượt xem: 489)

 (Nguyên bản của tác giả)

Không phải là kẻ nghiện rượu và mê hoa, nhưng khi bắt gặp một bức ảnh trên facebook hay một tin tức nào đó trên ti vi có cánh đồng hoa tam giác mạch là lòng tôi rộn rã, chân muốn bước đi. Đi tìm gặp hoa cho tận mắt, đi nghe tiếng khèn cho tận tai, mếm thử rượu tam giác mạch đặc sản một lần cho thỏa.

Sau cuộc hành trình dài hơn hai nghìn kí lô mét tôi đã đến Đồng Văn tỉnh Hà Giang, thị trấn địa đầu Việt Bắc. Trấn trong núi và núi trong trấn, luôn có sương mù lãng đãng, khi xa khi gần làm khách phương Nam như mất cảm giác về thời gian bởi cái se lạnh của núi rừng hùng vĩ. Cũng phát triển như một số khu du lịch khác, nhưng Đồng Văn vẫn có những nét riêng không lẫn vào đâu được, nhất là tiếng Khèn và rượu Tam Giác Mạch. Rượu thì phải mua còn tiếng khèn thì tuỳ hứng ở người thổi, đôi lúc cũng phải mất tiền mới nghe được. Tôi may mắn được ông chủ phục vụ miễn phí, sau vài ly rượu Tam Giác Mạch.

Đôi mắt lim dim, người cúi gập rồi bỗng bật lên cùng âm hưởng cao thấp của tiếng khèn, người thổi nhịp chân lên xuống, toàn thân chuyển động. Khi ngôn ngữ hình thể lên tiếng, cả thế giới như tan vào những thanh trúc dài ngắn xếp chồng lên nhau. Tâm hồn người H'mông bao la như cao nguyên đá, thổi vào điệu khèn. Cho ta nghe cả cái vút cao của trời xanh mênh mông, lẫn cái thấp lè tè như gió len qua những hốc đá, đứt quãng như bước chân trên triền núi cheo leo. Chợt bồi hồi cái cảm xúc khó tả dâng lên ở người nghe, như hạt ngô nứt mầm trong khe đá, như ngất ngây trong cơn say của hương rượu Tam Giác Mạch. Ôi! Tiếng khèn đã bị thương mại hoá mà còn lôi cuốn đến thế! Nếu nó được thổi ở Khau Vai chợ tình sau một năm gặp lại của những kẻ yêu nhau, hay trên một chân ruộng bậc thang, ở một triền đồi nào đó sau khi gùi thiếu nữ đã đầy những cây Tam Giác Mạch, thì phải nghĩ tiếp như thế nào đây nhỉ!

Hà Giang nơi địa đầu của Tổ Quốc với cột cờ Lũng Cú, cái chấm đầu tiên khi vẽ bản đồ hình chữ S. Công viên địa chất cao nguyên đá Đồng Văn, cùng cái khắc nghiệt của địa hình, cái hiểm trở của đèo dốc mà chỉ với đôi chân trần cùng công cụ thô sơ, đồng bào của chúng ta đã bỏ ra biết bao công sức trong quá trình bảo vệ biên cương của tổ quốc. Xem phim ảnh, hay đọc bao nhiêu sách báo cũng không thể biết hết cái gian khó. Chỉ có bước chân trực tiếp trên bao la cao nguyên đá, mới cảm được phần nào cuộc sống chốn này. Đến để thấy cái hùng vĩ của núi non, thấy cái bao la của đá cổ trải dài đến hết tầm mắt, và thấy được sức sống bền bỉ của người và của cỏ cây.

Tam giác mạch với những bông hoa yếu đuối mỏng manh màu trắng phớt hồng tím tô điểm thêm cho núi non hùng vĩ một nét đẹp không nơi nào có được. Ngày xưa khi tam giác mạch ra hoa, chính là lúc người trên cao nguyên đá thiếu lương thực nhất trong năm. Nên người già dù nhìn hoa đẹp, nhưng vẫn mong chúng mau tàn để thu hoạch hạt làm thành những chiếc bánh chống đói. Tam giác mạch chính là cây lương thực quan trọng thứ hai, chỉ sau cây ngô. Khi tam giác mạch còn non, chưa ra hoa, thì nó là một loại rau rất ngon. Khi hoa tàn, hạt chín, người ta thu hoạch bằng cách nhổ cả cây, hạt được lấy làm lương thực, thân làm thức ăn cho trâu bò. Khi thu hoạch ngô xong, người ta gieo tam giác mạch, ở thời gian còn lại trong năm để cứu đói trong lúc giáp hạt. Tam giác mạch dễ trồng nhưng để chế biến thành lương thực thì thật sự là một kì công. Phải dùng cối xay lần nhứt, sảy bằng nia bỏ vỏ, xay lần hai mới sảy sạch được vỏ. Ruột tam giác mạch được xay thành bột, thêm hương vị nướng thành bánh dùng để ăn và bán ở chợ phiên. Đặc biệt, tam giác mạch còn dùng trộn với ngô để ủ men thành rượu. Thứ rượu đặc sản Hà Giang mà khi nếm vào nó vừa có vị cay của rượu đế niềm Nam vừa có vị ngọt của rượu cần Tây Nguyên, nhưng vị tam giác mạch hòa trong cái lạnh bảng lảng sương mù giữa cao nguyên đá thì không thể lẫn với bất kì loại rượu nội ngoại nhập nào cả.

Hoa tam giác mạch không thơm, mau tàn nhưng rực rỡ và lôi cuốn. Những cánh nhỏ li ti bạt ngàn giữa cơ man là đá làm tôn thêm sự hùng vĩ của núi non. Tiếng khèn du dương trầm bỗng với những cung bậc làm xao xuyến lòng người. Rượu tam giác mạch khiến kẻ say càng muốn được say thêm lần nữa. Tôi trở về phương Nam như muốn mang theo cả cánh đồng đá đầy hoa với hương rượu tam giác mạch. Tiếng khèn cứ rộn lên trong lòng khiến tâm hồn tôi nhẹ bẫng, lâng lâng.  Không biết bao lần tôi muốn thốt lên “Đồng Văn ơi… em như cô gái xuân thì mà tôi đã phải lòng từ cái lần đầu tiên gặp gỡ!”

Hàm Chương

Địa chỉ: Số 47, Ấp Voi, xã An Thạnh, huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh