Nuôi Ba Khía dưới tán rừng phòng hộ (Lượt xem: 652)

Đầu năm 2023, HTX An Phú Hưng ở ấp Vàm Hồ A, xã An Thạnh Nam được Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) huyện Cù Lao Dung hỗ trợ 500 kg Ba Khía giống để thực hiện thí điểm mô hình nuôi dưới tán rừng. Vì là loài giáp xác sống lưỡng cư thích hợp với rừng ngập mặn, khu vực bãi bồi nên Ba Khía lớn nhanh, đạt tỷ lệ sống cao. Sau gần 6 tháng, người nuôi đã có thể thu hoạch với năng suất đạt từ 15 con/kg, giá bán mỗi kg là 70.000 đồng.

Theo chia sẻ của hộ nuôi, nuôi con Ba Khía ít tốn chi phí sản xuất vì chủ yếu là tận dụng nguồn thức ăn ngoài tự nhiên. Người nuôi chỉ bỏ ra chi phí đầu tư ban đầu trong việc rào, tấn lưới xung quanh khu vực nuôi để tránh thất thoát.

Hiện giờ, Ba Khía bán rất có giá. Ba Khía có thể chế biến được nhiều món nên người dân họ rất thích ăn nên nuôi con Ba Khía ít tốn công, chỉ coi sóc không để Ba khía bò ra ngoài. So với các vật nuôi khác, giá bán Ba Khía thịt ít biến động. Hiện nguồn cung Ba Khía thịt không đủ đáp ứng nhu cầu thị trường nên không lo về chuyện đầu ra, ông Bùi Thanh Hoàng (ảnh trên) - Chủ tịch HĐQT HTX An Phú Hưng, nói.  

Những năm gần đây, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đã khiến giống loài Ba Khía trở nên khan hiếm. Để chủ động nguồn giống tại chỗ cung cấp cho các tổ viên có nhu cầu tiếp cận mô hình cũng như phục hồi và bảo tồn giống loài Ba Khía trong hệ thống rừng phòng hộ tại địa phương, đầu năm 2024, HTX An Phú Hưng tiếp tục được Trạm Khuyến nông huyện hỗ trợ 50 kg Ba Khía ôm trứng để thực hiện thử nghiệm mô hình ương dưỡng và sản xuất Ba Khía giống.

Sau khoảng 6 tháng, người nuôi đã có thể thu hoạch Ba Khía thương phẩm.

Sau thời gian ương thuần tại khu vực ao đất lót bạt từ 18 - 20 ngày, khi Ba Khía chuẩn bị nở ra ấu trùng sẽ được thả ra khu vực bãi bồi có rào lưới (nhằm tránh cho Ba Khía bò ra ngoài, tránh thiên địch ăn Ba khía con khi nở). 20 ngày tiếp theo, khi Ba Khía con đạt kích cỡ 5 mm, HTX sẽ phân phối cho các tổ viên để nuôi thương phẩm. Cái lợi lớn nhất của cách làm này là nhờ ương trong môi trường tự nhiên nên khi thả ra môi trường ngoài, Ba Khía có sức đề kháng tốt, dễ thích nghi, nhờ vậy khi nuôi thịt sẽ đạt tỷ lệ sống cao hơn.

Ông Bùi Thanh Hoàng thông tin thêm: Hồi xưa ở khu vực này vào lúc con nước Rằm hoặc 30 của tháng 8, tháng 9, tháng 10 âm lịch là Ba Khía sinh sản nhiều lắm, giờ thì không còn nữa. Thêm vào đó, nếu cứ mạnh ai nấy bắt thì con giống cũng sẽ không được nhiều nên HTX quyết định ương giống rồi từ từ nhân rộng ra để bán lại cho bà con nuôi, bước đầu ương giống cũng đạt lắm.

Để gây giống Ba Khía, người dân cần chọn những bãi bồi bằng phẳng, có thủy triều lên xuống, sau đó tiến hành rào lưới để Ba Khía cái không bò đi. Đối với khu vực thả Ba Khía ôm trứng thì xung quanh khu vực nuôi phải được vệ sinh, dọn hết những cỏ, rác rồi mới cào bằng mặt bùn. Tiếp tục rải vôi để làm cho môi trường sạch hơn, cải tạo pH đất, sử dụng phân chuồng ủ oai để tạo thức ăn tự nhiên cho Ba Khía con khi nở ra..., ông Kiêm Sang (ảnh trên) - Trạm Khuyến nông huyện Cù Lao Dung, cho biết.  

Hiện nay, Ba Khía có thể chế biến trên 40 món ăn khác nhau. Con Ba Khía sống còn có thể vận chuyển xa để phục vụ cho nhiều mục đích thương mại, người nuôi không phải lo nhiều về khâu tiêu thụ như nhiều vật nuôi khác. Điều quan trọng là cần chủ động giải pháp quản lý, bảo tồn nguồn Ba Khía giống thật tốt để tránh việc khan hiếm con giống phục vụ nhu cầu nhân rộng mô hình.

Bà Lâm Ánh Tiên - Phó trưởng Phòng Kỹ thuật – Trung tâm Khuyến nông tỉnh Sóc Trăng thông tin thêm, Ba Khía là sản vật tự nhiên, rất có giá trị kinh tế, cần được bảo tồn và phát triển. Đã có rất nhiều chương trình, dự án, đề tài ở các tỉnh nghiên cứu về con Ba Khía và đạt nhiều kết quả. Đối với tỉnh Sóc Trăng, từ năm 2022, dự án “Bánh mì thế giới” và các dự án CRSL đã cung cấp lượng giống Ba Khía cho Tổ đồng quản lý và hộ dân trong khu vực bị ảnh hưởng dưới tán rừng của huyện Cù Lao Dung, đặc biệt là xã An Thạnh Ba và An Thạnh Nam. Năm 2024 bằng nguồn kinh phí sự nghiệp của Phòng Nông nghiệp huyện đã thực hiện mô hình sinh sản và ương nuôi ấu trùng Ba Khía, hiện đang cho hiệu quả khả quan.

Tuy nhiên để quản lý, bảo tồn nguồn Ba khía giống, bà Lâm Ánh Tiên lưu ý, trước hết là phải hiểu biết về tập tính và môi trường sống, các giai đoạn sinh sản và phát triển, dinh dường và tăng trưởng trong quá trình nuôi con Ba Khía. Sóc Trăng hiện đã sản xuất những sản phẩm Ba Khía đạt OCOP đã được xuất khẩu nên tiềm năng của con Ba Khía rất là lớn. Do đó cần bảo tồn nguồn giống bằng cách quản lý không cho người dân đánh bắt Ba Khía vào mùa sinh sản. Nếu bà con đánh bắt được con Ba Khía ôm trứng thì hoặc là ương nuôi hoặc là thả về môi trường tự nhiên.  

Ngoài mang đến hiệu quả kinh tế cho hộ nuôi, mô hình nuôi Ba Khía dưới tán rừng còn góp phần phục hồi môi trường sinh thái khu vực bãi bồi ven biển. Về lâu dài, khi mô hình được nhân rộng, còn tạo thêm sinh kế bền vững để người dân địa phương cùng tham gia quản lý và bảo vệ rừng. Bởi một khi rừng phát triển tốt, Ba Khía sẽ có môi trường thuận lợi để sinh trưởng và phát triển, thu nhập của người dân theo đó cũng sẽ được cải thiện hơn./.

Bình Trọng, Ngọc Thơ