MÙA KHÓI - Hồ Thị Linh Xuân (Lượt xem: 1103)

(Nguyên bản của tác giả)

Đồng chờ con nước rút nên xuống vụ muộn. Ra Xuân đã lâu mà mùa thu hoạch mới về. Giờ chắc chẳng còn dáng các cô, các mẹ khom lưng, cầm lưỡi hái xén ngang những cọng rạ tươi thơm mùi no ấm. Chiếc máy gặt đập liên hợp của chú Bảy, em họ của cha, lâu rồi đã thay thế tay gặt và công tuốt của xóm quê mình. Công nghệ hiện đại giảm nhẹ sức người và chi phí, nhưng lại đẩy những kỷ niệm về ngày mùa, người người rủ nhau ra đồng gặt lúa lùi xa. Cái máy tuốt cũ kỹ của cha cũng chẳng còn xuỳnh xuỵch chạy, bỏ quên những ngày thơ bé, con theo máy phành bao cho mẹ hứng lúa đổ đầy. Từng hạt tươi nguyên, vàng óng là những hạt ngọc trời ban, là công sức lao động của hàng bao thế hệ nông dân gắn cuộc đời vào cây lúa.

Thằng Út khoe mấy bữa nay ra ruộng đốt đồng. Đợi mưa xuống sẽ là mùa sạ mới. Chợt nhớ chợt quên từng chút tuổi thơ với mùi khói và con diều. Thằng Đen mà còn ở quê nhà, chắc nó đã sang chơi, rủ cả đám ra thi diều và nướng cá. Giờ này, ở bên kia nửa vòng trái đất, nó có đang tha thiết nhớ quê hương?

Thằng Đen là con chú út. Chú út là em trai cha. Một dòng máu chảy xuôi, những tưởng có thể trọn đời gắn bó vui cười bên nhau, cùng với cánh đồng mang hơi Xuân, mang ước mơ của lũ trẻ con ngày xưa vút lên trên nền trời xanh thẳm. Chỉ là niềm vui chưa trọn thì đã chóng tàn. Ông ngoại thằng Đen, người thiếu ta Nguỵ quân ngày ấy đã quay về để mang thằng Đen và mẹ nó cùng đi bằng những lời răn đe ngạo nghễ. Tờ hôn thú gãy đôi trên bàn tay của người đàn ông gia trưởng, uy quyền. Mẹ thằng Đen nước mắt dầm chan, còn thằng Đen, chắc đã phải khóc đến khàn cả giọng. Thoắt cái đã mười mấy năm.

Năm đó khói đồng cũng đục bầu trời, bao phủ cả một khoảng rộng xóm quê. Làn khói xám bốc lên mùi mặn của nước mắt kẻ khóc cho niềm đau chia cắt thâm tình và người phải xa cách tình bạn thuở ấu thơ, ngỡ sẽ cùng lớn lên để đi qua những mùa kỷ niệm. Cái mùi nước ấy khác hẳn hơi nồng dịu của rạ rơm, thân cây trọn đời đỡ nâng ôm mớ bông nặng trĩu.

Chia ly luôn là chuyện đau lòng…

Ngày trước, trong nhận thức của lũ trẻ, đồng trang lứa mà phân vai vế để xưng chị xưng em thì rất không công bình. Thân thì cùng chơi với nhau. Một tiếng “mày” hay “tao” đều không hề khiến cho tình cảm trở nên xa cách. Lâu dần, đó lại chính là điều gì đó thân thương, mà cũng vì thân và thương nên càng đi xa lại càng tha thiết nhớ.

Nhớ tiếng kèn lá, thằng Đen vẫn hay ngồi lắt lẻo trên lưng trâu mà thổi vi vu thay tiếng sáo của mục đồng. Hồi đó nó năm tuổi rưỡi, để tóc trái đào, hai má phúng phính hồng hồng nhìn y như Phật. Đứa trẻ nào của xóm mình ngày ấy cũng đều biết thổi kèn lá, như một món nghề có sẵn từ lúc ở lòng mẹ chui ra. Chứ còn để đem về ngày hôm nay, món nghề này hẳn sẽ là một bộ môn nghệ thuật, và người chơi kèn nghiễm nhiên trở thành những nghệ sỹ, người mang lại thính âm và tính giải trí cho đời.

Nhớ cánh diều từ khu đất trống cạnh mộ ông bà nội bây giờ. Hồi đó thằng Đen vẫn hay cầm cây gậy điếu của ông nội mà chơi trò sẩy ngựa. Vừa sẩy ngựa nó vừa giật dây để diều bay. Này áo rách, này chân đất, này đầu trần, đứa trẻ của quê cha ngỡ đã định sẵn là người nông dân chất phát, thiệt thà phút chốc đã trở thành anh Việt kiều Mỹ. Áo vest với quần Âu thẳng thớm nhưng người trai trẻ vẫn thèm được mặc lại manh áo sờn bâu, cùng hát véo von trên lưng trâu để sống một cuộc đời vô lo nghĩ. “Ai bảo đi chăn trâu là khổ?”, vần thơ năm nào của bác Giang Nam làm sống dậy cả một miền ký ức chẳng thể mua được bằng tiền. Tuổi thơ mãi là điều vô giá.

Nhớ nhất vẫn là mùi khói đốt đồng, bởi nó hoà luôn mùi thơm của món cá lóc nướng chui bằng chính mớ rơm mang đi đốt rạ. Vui nhất là khi bọn trẻ con cùng…góp tôm, cua, ốc, cá…để nướng chung. Mấy con tôm càng xanh xúc được dưới ao hè, lũ cua càng xui xẻo nằm chờ chết trong mấy cái lợp cha đặt dưới sông, mấy con cá lóc chừng cẳng tay nằm im dưới mấy trũng sình mương cạn cộng cùng mấy con ốc lác bu đậu dưới gốc bình bát cạnh mé nước mãi là món quà tuổi thơ tuyệt hảo mà dù có đi tìm mãi cũng chẳng còn. Tất cả chỉ còn bằng một chữ nhớ.

Đi qua những xuôi ngược của cuộc đời, những đợt đẩy đưa ngậm ngùi của số phận, những cuộc đấu tranh hằng ngày với manh áo, chén cơm, khi được dịp ngồi lại với quê hương, mới thấy những ký ức hồn nhiên khi xưa là ngòi châm, tiếp thêm cho mình sinh lực, mơ về để vui cười và và trân trọng cuộc sống dẫu còn nhiều khó khăn. Mùa khói không còn là mùa chia ly mà là mùa bắt đầu cho một cánh đồng xanh mới. Và bình yên đơn giản ở trong tâm.

Hồ Thị Linh Xuân

Thạnh Trị, Sóc Trăng