Nâng cao chất lượng bản án, quyết định của Tòa án (Lượt xem: 21216)

     Tòa án Nhân dân tỉnh Sóc Trăng đã tổ chức phong trào “Nâng cao chất lượng bản án, quyết định của Tòa án” nhằm phát động phong trào thi đua viết bản án, động viên các Thẩm phán có nhiều bản án có tính chuẩn mực, đúng quy định. Hưởng ứng phong trào trên, đã có 58/70 Thẩm phán gửi 115 bản án dự thi. Kết quả có 32 bản án đạt 93 điểm trở lên, chỉ có 1 bản án dưới 70 điểm. Đa số các bản án đã thể hiện được sự kiện pháp lý do các đương sự trình bày hoặc nội dung Cáo trạng, chứng cứ do các bên cung cấp. Phần nhận định của Hội đồng Xét xử thì phân tích rõ ràng, từng nội dung trên cơ sở quy định của pháp luật để làm căn cứ chấp nhận hoặc không chấp nhận.

Trong thực tế có một số bản án sơ thẩm bị Tòa án cấp trên sửa án hoặc hủy án, một số trường hợp được đưa ra tranh luận để làm rõ hơn vấn đề cần rút kinh nghiệm. Ông Nguyễn Hoàng Lâm, Chánh án Tòa án Nhân dân huyện Mỹ Tú, cho biết: “Lý do cấp phúc thẩm đưa ra để hủy án là do sai sót trong việc không đưa người tham gia tố tụng, thiếu người liên quan, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Theo tôi, hủy bản án với lý do này là rất cần thiết để đảm bảo cho việc thi hành án sau này. Tuy nhiên, đây không phải là lỗi do chủ quan của Thẩm phán cũng như Hội đồng Xét xử. Vì sau khi thụ lý vụ án, Tòa án cũng thông báo thụ lý cho bị đơn và những người liên quan biết”.  

Để bảo đảm chất lượng của bản án, trên cơ sở các quy định của pháp luật tố tụng, Tòa án Nhân dân tối cao đã có một số văn bản hướng dẫn việc soạn thảo bản án và mẫu các bản án. Tuy nhiên, đến nay chưa có văn bản chính thức nào đưa ra khái niệm về bản án hoặc xác định tính chất, đặc điểm của bản án, để từ đó đặt ra các yêu cầu đối với việc soạn thảo bản án, trong đó có yêu cầu về văn phong bản án.

Ông Nguyễn Hoàng Lâm, Chánh án Tòa án Nhân dân huyện Mỹ Tú đóng góp ý kiến công tác xét xử.

Vì vậy, yêu cầu đối với bản án là đảm bảo về mặt hình thức, bố cục, nội dung và văn phong; mỗi bản án có đặc thù riêng do phụ thuộc vào tính chất, đặc điểm của từng loại vụ việc. Ông Chu Đức Chương, Thẩm phán Tòa án Nhân dân thị xã Vĩnh Châu, phân tích: “Trong nhận định của Tòa án đánh giá các vấn đề cần giải quyết về tố tụng, về nội dung, nên theo tôi, phần nhận định của Tòa án tại bản án nên chia ra: mục tố tụng, mục nội dung giải quyết. Vì trong mục nội dung giải quyết có rất nhiều vấn đề mà chúng ta phải giải quyết. Ví dụ như vụ án về Hôn nhân thì có 4 vấn đề; các vụ án tranh chấp khác thì cũng có nhiều vấn đề. Vậy nên khi trình bày phải là tiểu mục trong mục, chứ không thể tiểu mục rồi mục cũng cùng đánh một cái móc vuông giống nhau sẽ mất đi kết cấu của bản án theo quy định cuả điều 266 và mục 26 hướng dẫn sử dụng mẫu số 52”.

Đánh giá việc viết bản án các chuyên gia cho rằng, khi soạn thảo bản án có hai vấn đề cơ bản được đặt ra, đó là viết cái gì và viết như thế nào. Nói đến viết cái gì là nói đến nội dung của bản án, bao gồm những thông tin cơ bản cần được thể hiện. Do là một văn bản tố tụng nên bản án của Tòa án (bao gồm bản án sơ thẩm, bản án phúc thẩm, quyết định giám đốc thẩm, quyết định tái thẩm) phải có hình thức, bố cục, các nội dung cần thể hiện theo đúng quy định của pháp luật tố tụng và các Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao ban hành một số biểu mẫu trong tố tụng hình sự, tố tụng dân sự, tố tụng hành chính.

Viết như thế nào là nói đến văn phong bản án, cách thức thể hiện các thông tin, lời văn viết nên bản án; mỗi loại văn bản có yêu cầu về cách thể hiện thông tin khác nhau thông qua việc sử dụng từ ngữ, cách đặt câu và cách lập luận, hành văn trong mỗi loại văn bản. Do bản án là văn bản tố tụng pháp lý, nên văn phong phải mang tính chất pháp lý với các đặc trưng và yêu cầu cụ thể. Là một văn bản chính thức của Nhà nước nên bản án phải có tính khoa học, được viết ngắn gọn, đủ ý, rõ ràng, dễ hiểu, trang trọng, lịch sự về văn phong; đúng mẫu và quy định của pháp luật tố tụng về thể thức cũng như bố cục trình bày. Bản án phải lập luận chặt chẽ, logic về nội dung trên cơ sở có đủ lượng thông tin thực tế, thông tin quy phạm và những thông tin đó phải được xử lý bảo đảm chính xác. Mặc dù bản án phải bảo đảm tối đa tính phổ cập nhưng phải toát lên tính nghiêm túc, chặt chẽ và khoa học của bản án; tuyệt đối không sử dụng ngôn ngữ hoặc văn nói trong bản án.

Hội nghị thực hiện chiến lược cải cách tư pháp.

Bản án phải được viết chính xác, cụ thể, đơn nghĩa, thống nhất, đúng thuật ngữ pháp lý về mặt ngôn từ; rõ ràng, ngắn gọn, mạch lạc về cấu trúc câu, nhằm bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật, tính khả thi trong việc thi hành bản án, không làm ảnh hưởng đến việc thực hiện quyền, nghĩa vụ của cá nhân, cơ quan, tổ chức có liên quan. Ngôn ngữ, câu từ sử dụng trong bản án phải thể hiện chính xác nội dung các kết luận và quyết định của Tòa án theo đúng các thuật ngữ pháp lý, phù hợp với quan hệ pháp luật, đối tượng, tình huống pháp lý được đề cập.

Bản án không phải là sản phẩm của cá nhân mà là của Nhà nước, do đó, người viết bản án không được thể hiện thái độ, tình cảm và quan điểm cá nhân trong bản án; từ ngữ, lời văn trong bản án phải thể hiện sự tôn trọng đối với các đối tượng được đề cập. Là một văn bản tố tụng pháp lý, trong đó thể hiện vai trò của Tòa án là cơ quan thực hiện quyền tư pháp, là “trọng tài” phân xử tính “đúng, sai” giữa các bên trong vụ án nên bản án của Tòa án phải bảo đảm tính khách quan, công bằng, không thiên vị; phải tôn trọng và bảo vệ quyền con người, quyền công dân, các quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, cơ quan, tổ chức. Vì vậy thời gian tới, Ngành Tòa án tỉnh Sóc Trăng sẽ có những kiến nghị với Tòa án Nhân dân tối cao tiếp tục ban hành các mẫu bản án về hình sự, hoàn thiện các mẫu bản án dân sự, hành chính và đề ra một số hoạt động thiết thực khác, nhằm từng bước nâng cao nghiệp vụ chuyên môn đáp ứng nhu cầu về công tác cải cách tư pháp tỉnh nhà./.

Thanh Tâm